Ben jij tevreden met jezelf? Dan ben je een van die vele Nederlanders die met een opgegeven hoofd door het leven kan stappen. Zowat het belangrijkste in het leven is jezelf leren lief te hebben en tevreden te zijn met wie je bent. Dat is niet voor iedereen even makkelijk, maar voor sommigen slaat die slinger net wat te ver door. Er is helemaal niets mis met wat gezond egocentrisme, maar de grens met ongezonde vormen van narcisme is flinterdun.
Narcisme; van Narcissus tot Freud!
Wetenschappelijk gezien slaat de term “narcisme” op een inwendige en uiterlijke obsessie met jezelf. In dat opzicht hoeft het niet te verbazen dat narcisme als psychische stoornis gepaard gaat met ongezonde karaktereigenschappen zoals een compleet onvermogen tot empathie met anderen, controledwang en doorgedreven vormen van egoïsme. De eerste grote naam uit de geschiedenis van de psychoanalyse die aandacht besteedde aan deze geestelijke stoornis is Sigmund Freud. Met de term “narcisme” verwees hij naar mensen die zoveel interesse in zichzelf vertoonden, dat ze de wereld rondom hen vergaten. De naam van deze stoornis haalde Freud uit de Griekse mythologie. Hij baseerde zich op het verhaal van Narcissus; een aantrekkelijke jongeman die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld. Hoewel narcisme in doorgedreven vormen een verstoord zelfbeeld kan opleveren, lijkt dit concept toch eerder alledaags te zijn tijdens bepaalde levensfasen.
Narcisme; teken van een gezonde geest?
Doorheen het menselijk leven zijn er twee etappes waarbij narcisme als het ware deel uitmaakt van een gezond emotioneel groeiproces. Het is pas na die twee fasen dat narcisme ziekelijke proporties kan aannemen.
• Jonge kinderen die leren wat het betekent om sociaal meelevend te zijn vervallen al snel tot eenvoudige vormen van narcisme. Peuters en kleuren genieten bijzonder van aandacht en begrijpen dan ook niet dat mama en papa nog andere verantwoordelijkheden hebben.
• Pubers vertonen vaak vormen van narcisme. In de pubertijd leggen jongens en meisjes vaak de nadruk op uiterlijke schoonheid. Zulke kenmerken worden gebruikt om een belangrijke plek in te nemen in de eigen groep. Het spreekt voor zich dat dit proces gepaard gaat met narcisme.